μοντέλα αναπηρίας & ανθρώπων

Η ΟΠΤΙΚΗ ΜΑΣ

Ο ρόλος του akako.gr, είναι διττός. Ξεκίνησε και παραμένει ένας ιστότοπος πνευματικής όασης και μία διέξοδος φιλοσοφίας και στοχασμός. Παράλληλα, πλέον και ως Α.Μ.ΚΕ (Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία), στοχεύουμε να βοηθήσουμε με καινοτόμες δράσεις, στο να αλλάξουμε αντιλήψεις και νοοτροπίες, σχετικά με τη ζωή, τα δικαιώματα και την αυθυπαρξία των ατόμων με κινητικές, αισθητηριακές και ψυχολογικές βλάβες. 

Η λέξη «αναπηρία» δεν εκφράζει για εμάς τίποτα ανθρώπινο. Για εμάς, ανάπηρα είναι τα αντικείμενα που γίνονται εμπόδιο στους ανθρώπους με βλάβες και χωρίς βλάβες. (βλ., εικόνα)


Στοχεύουμε, όχι να καταρρίψουμε αντιλήψεις, όχι να προσβάλλουμε τους ανθρώπους που τις έχουν ή όσους δεν κατανοούν αυτό που υποστηρίζουμε. Θέλουμε να δημιουργήσουμε νέες αντιλήψεις μέσα από καινοτόμα εργαλεία και ιδέες. Και το μπορούμε γιατί βιώνουμε τις βλάβες μας, τις αγαπάμε και δημιουργούμε στον καμβά τους.


ΑΝΑΠΗΡΙΑ ή ΒΛΑΒΗ

Ο Mike Oliver, Επίτιμος Καθηγητής των Σπουδών περί Αναπηρίας, ήταν ο πρώτος που καθόρισε και έκανε ευρέως γνωστό τον διαχωρισμό βλάβης και αναπηρίας. Δηλαδή, ότι είναι τα δομικά εμπόδια, όπως η έλλειψη ραμπών για παράδειγμα, που ευθύνονται για τα δεινά της αναπηρίας και όχι οι βλάβες του ανθρώπου. Επομένως, αυτό που οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται και ονομάζουν αναπηρία, δεν παίζει κανένα ρόλο στο πού μπορώ να είμαι και πού όχι, στο τι μπορώ να κάνω και τι όχι, εγώ ως άνθρωπος με κινητικές βλάβες και χρήστης αμαξιδίου. Είναι οι δομές, ο καθοριστικός παράγοντας που με εμποδίζει, όχι οι βλάβες μου, όχι η πάθησή μου.

Η κοινωνία βολεύεται στο να θεωρεί τον άνθρωπο με τις βλάβες, ως τον ανάπηρο με το μεγαλείο ψυχής, αλλά και την τραγική μοίρα. Την βολεύει γιατί δεν ανταποκρίνεται στο προφίλ του χρήσιμου εργάτη, γιατί η κοινωνία πρέπει να δουλέψει για αυτόν και όχι αυτός για την κοινωνία, πριν μπορέσει να είναι παραγωγικός. Εδώ συναντάμε την ταξική διάκριση, που για εμάς αποτελεί τη βάση κάθε είδους ρατσισμού.

ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΟΝΤΈΛΑ

Υπάρχουν δύο θεμελιώδη σημεία που πρέπει να γίνουν κατανοητά σχετικά με το ατομικό μοντέλο της αναπηρίας. Πρώτον, εντοπίζει το «πρόβλημα» της αναπηρίας μέσα στο άτομο και δεύτερον θεωρεί τις αιτίες αυτού του προβλήματος τους λειτουργικούς περιορισμούς ή τις ψυχολογικές απώλειες, που υποτίθεται ότι προκύπτουν από την αναπηρία. Αυτά τα δύο σημεία υποστηρίζονται από αυτό που θα μπορούσε να ονομαστεί «θεωρία της προσωπικής τραγωδίας της αναπηρίας», η οποία υποδηλώνει, ότι η αναπηρία είναι ένα τρομερό τυχαίο γεγονός που συμβαίνει τυχαία σε άτυχα άτομα. Φυσικά, τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο ψέμα από αυτό. 

Η γένεση, η ανάπτυξη και η διατύπωση του κοινωνικού μοντέλου της αναπηρίας από τα ίδια τα άτομα με αναπηρία, είναι μια απόρριψη όλων αυτών των θεμελιωδών αρχών (Oliver 1990). Δεν αρνείται το πρόβλημα της αναπηρίας, αλλά το τοποθετεί ευθέως μέσα στην κοινωνία. Δεν είναι οι ατομικοί περιορισμοί οποιουδήποτε είδους η αιτία του προβλήματος, αλλά η αποτυχία της κοινωνίας να παρέχει τις κατάλληλες υπηρεσίες και να διασφαλίζει επαρκώς τις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία, να λαμβάνονται πλήρως υπόψη στην κοινωνική της οργάνωση. Επιπλέον, οι συνέπειες αυτής της αποτυχίας δεν είναι απλές και δε συμβαίνουν τυχαία σε μεμονωμένα άτομα, αλλά συστηματικά στα άτομα με αναπηρία ως ομάδα, που βιώνουν την αποτυχία αυτή σαν θεσμοθετημένες διακρίσεις σε όλο το φάσμα της κοινωνίας.

Κωνσταντίνος Σύρμος

Προτάσεις