Ο Ράιχ είχε μια εικόνα στο «Άκου Ανθρωπάκο», ένας άνθρωπος
που έκοβε την αλυσίδα και μετά έλεγε: «Θεέ μου, πρέπει να κρατηθώ από κάτι». Οι
Ναζί απευθύνονται σε κάποιο αίσθημα φυσικότητας και κοινότητας, αλλά ενισχύουν
μόνο δευτερογενή και διαστρεβλωμένα ένστικτά, όπως η επιθυμία για εξουσία, η
επιδεικτική συμπεριφορά και η χρήση ανεξέλεγκτης βίας. Αλλά αντίθετα με τον
Φρόιντ, ο Ράιχ είναι πεπεισμένος, ότι κάτω από αυτό το επίστρωμα των
διαστρεβλωμένων ενστίκτων, σε κάθε άνθρωπο κρύβεται ένας θετικός πυρήνας.
Ράιχ: Εν συντομία,
σχετικά με τον ανθρώπινο χαρακτήρα, μπορεί κανείς να πει το εξής: Είναι μια
ύπαρξη, η οποία δομείται σε τρία επίπεδα: Στην επιφάνεια φοράει την τεχνητή
μάσκα του αυτοελέγχου, της ψυχαναγκαστικής μη-αυθεντικής ευγένειας, ή της
επιδεικτικής κοινωνικότητας. Μέσω αυτής, καλύπτει το δεύτερο επίπεδο, το
φροϋδικό ασυνείδητο, στο οποίο ο σαδισμός, η απληστία, η λαγνεία, ο φθόνος και
διαστροφές όλων των ειδών, διατηρούνται υπό έλεγχο, χωρίς να χάνουν το ελάχιστο
από τη δύναμή τους. Αυτό το δεύτερο επίπεδο, είναι το τεχνητό παράγωγο του
πολιτισμού, που αρνείται τη σεξουαλικότητα και γίνεται αισθητό από τη συνειδητή
ως εσωτερική κενότητα και ανία. Στο τρίτο επίπεδο, τον βιολογικό πυρήνα, ζουν
και δρουν η φυσική κοινωνικότητα και η σεξουαλικότητα, η αυθόρμητη λαχτάρα για
εργασία και η ικανότητα για αγάπη, η μόνη ελπίδα της ανθρωπότητας, να
διαχειριστεί κάποτε την κοινωνική δυστυχία.
Ενώ η φροϋδική θεραπεία στοχεύει σε μια καταστολή
προηγούμενων αισθημάτων, το έργο του Ράιχ είχε να κάνει με τη φυσική αυτορρύθμιση
των συναισθημάτων. Είχε να κάνει με τον αυτοπροσδιορισμό, είχε να κάνει με την
αναζήτηση του «ποιος είμαι». Είχε να κάνει με το να διαχειριστώ με κριτική
ματιά τις αυθεντίες και τους πρακτικούς περιορισμούς. Όπως έγραψε στη Μαζική Ψυχολογία του Φασισμού, ο μεγάλος
γρίφος είναι: γιατί ενώ γεννιόμαστε ελεύθεροι, ξανά και ξανά μπαίνουμε σε
σκλαβιά. Προσπαθούμε να χαλαρώσουμε την ύπαρξή μας με το να προσκολλόμαστε σε
κάτι, αντί να υπάρχουμε.
Ράιχ: Ο αντιδραστικός
μικροαστός, βλέπει το καθρέφτισμά του στον φύρερ (ηγέτη), στο αυταρχικό
καθεστώς. Εξαιτίας αυτής της ταύτισης, νιώθει τον εαυτό του ως υπερασπιστή της
λαϊκής κουλτούρας του, του έθνους, πράγμα που δεν τον εμποδίζει, πάλι εξαιτίας
αυτής της ταύτισης, να περιφρονεί τις μάζες, και να τοποθετεί τον εαυτό του
ατομικιστικά στην απέναντι πλευρά, ωραιοποιώντας την κοινωνική και την υλική
του κατάσταση, ανεβάζοντας το συναίσθημά του με την ιδέα της «κυρίαρχης φυλής»
και του ιδιοφυούς ηγέτη, αψηφώντας έτσι την ίδια του την καταγωγή, μέσα σε μια
πλήρη ασημαντότητα και άκριτη υποταγή.
Όσο λιγότερο νιώθει ένα άτομο ότι εξαρτάται από τις
κοινωνικές δομές, τόσο αυξάνει το αίσθημα της δικής του αξίας και της
αυτονομίας του. Κοινωνικές δομές, βιομηχανικές δομές αλλά και ιατρικές δομές.
Το κυρίαρχο σύστημα, η κυρίαρχη άποψη, εισβάλλει όλο και περισσότερο στη ζωή
μας. Η θεωρία του Ράιχ, ότι οι νευρωτικές στάσεις προέρχονται από τις πατριαρχικές
κοινωνικές δομές, βασίζεται στις έρευνες του ανθρωπολόγου Μπρόνισλαβ Μαλινόφσκι
στα νησιά Τρόμπριαντ, στον Νότιο Ειρηνικό. Στην κοινωνία των Τρόμπριαντ, η
σεξουαλικότητα είναι ουσιαστικό μέρος της υγιούς ανάπτυξης και επιτρέπεται στους
έφηβους να τη ζουν μέσα σε ένα προστατευμένο περιβάλλον. Εδώ και αιώνες, σε
αυτήν την μητριαρχία δεν έχουν υπάρξει πόλεμοι. Ο Μαλινόφσκι, δεν μπορεί να
ανιχνεύσει καμιά νευρωτική συμπεριφορά στους Τρόμπριαντ. Περιγράφει τους
κατοίκους ζεστούς και ανοιχτόκαρδους. Διαστροφές, σεξουαλικά εγκλήματα ή βία,
είναι εντελώς άγνωστα σε αυτούς τους νησιώτες. Ο Ράιχ έγραψε στις τελευταίες
παραγράφους της «Δολοφονίας του Χριστού» ότι στην Αποκάλυψη αυτού του κόσμου,
μένει μια σημαντική ελπίδα την οποία δεν καταφέραμε να σκοτώσουμε μέχρι τώρα,
ότι σε κάθε νεογέννητο παιδί η επιθυμία για αυτονομία, για ελευθερία, για
αυτό-οριζόμενη ανάπτυξη της προσωπικότητας και των αισθημάτων, έρχεται κάθε
φορά. Ο Ράιχ αναρωτιέται, πως η ζωντάνια και η ικανότητα για αγάπη μπορούν να
διατηρηθούν και να αναπτυχθούν στο νεογέννητο παιδί; Στο δικό του παιδί ο Ράιχ,
μπορεί να παρατηρεί ότι τα μωρά αντιδρούν φωνάζοντας όταν οι γονείς είναι
ασταθείς εσωτερικά και επομένως, δεν είναι διαθέσιμοι. Έτσι, τα μωρά εκφράζουν
τα καταπιεσμένα συναισθήματα των γονέων.
Ράιχ: Είναι μεγάλη
χαρά, αλλά επίσης μια μεγάλη αλλαγή στην καλά οργανωμένη, ήρεμη και απομονωμένη
μου ζωή. Πάνω απ’ όλα, ανακάλυψα ότι ένα μωρό είναι μια πλήρως αναπτυγμένη
ζωντανή ύπαρξη και ότι ο σπουδαίος βιοφυσικός, ξέρει τρομερά λίγα για το τι ένα
μωρό θέλει στ’ αλήθεια να εκφράσει. Επίσης, βρήκα ότι ένα μωρό γεννιέται χωρίς
κανένα ίχνος παραλογισμού. Πάντα έχει έναν λόγο όταν κλαίει. Εκείνο ποτέ δεν
κλαίει χωρίς λόγο, εμείς μπορεί να το καταλάβουμε ή όχι.
Στη δεκαετία του ’40, δεν υπήρχε πραγματικά κανείς που να
ασχολείται με το θέμα γέννηση, βρέφος, προληπτική ιατρική σε αυτό το επίπεδο,
εκτός από τον Ράιχ. Ήταν στ’ αλήθεια ο μόνος που είχε την ιδέα ότι η γέννηση
είναι ένα σημαντικό θέμα, ότι το βρέφος με κάποιον τρόπο είναι ήδη μια ύπαρξη,
η οποία πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Ότι χρειάζεται να σκεφτεί κανείς για τις
μεθόδους μαιευτικής, για τις σχέσεις ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς και τα
παιδιά. Σε αυτό το πεδίο ήταν ένας από τους πρωτοπόρους. Στα νοσοκομεία τα μωρά,
σχεδόν μέχρι τη δεκαετία του ’50, δεν τα έβλεπαν ως υπάρξεις με αισθήματα και
μπορούσε κανείς να τους ανοίγει την κοιλιά χωρίς αναισθητικό. Πραγματικά
γινόταν με αυτόν τον τρόπο.
Στο διεθνές συνέδριο της Ψυχαναλυτικής Ένωσης στην Ελβετία,
το 1934, ο Ράιχ αποκλείσθηκε από την Ένωση. Ο Φρόιντ και η κόρη του Άννα,
αντέδρασαν στο ότι ο Ράιχ αναφερόταν στο σώμα, στη θεραπεία, και φοβήθηκαν για
την πολιτική ανεξαρτησία της ψυχανάλυσης και για την υπόληψή της.
Άννα Φρόιντ: «Ο μπαμπάς θα ήταν πολύ χαρούμενος αν
ξεφορτωνόταν τον Ράιχ από την Ένωση. Παρόλα αυτά, εγώ ανησυχώ μήπως του δίνουμε
μια ευκαιρία να παίξει τον ρόλο του πολιτικού μάρτυρα, αντί να του δείξουμε ότι
έχει γίνει ένας κακός ψυχαναλυτής».
Λόρι Ράιχ (κόρη του Ράιχ): «Η Άννα Φρόιντ, δεν ενέκρινε τον
πατέρα μου και τον απέβαλε με ελιγμούς. Ένας από τους πολλούς λόγους που
αποφάσισε να το κάνει, ήταν ότι ο πατέρας μου, ήταν ένας πολύ θορυβώδης
κομμουνιστής εκείνη την εποχή. Και το σκεπτικό της Άννα Φρόιντ και του Φρόιντ,
ήταν να διαφυλάξουν την ψυχανάλυση, με κάθε κόστος. Και στη Γερμανία, με τον
Χίτλερ να παίρνει την εξουσία, εκείνοι ακόμα ήθελαν να προστατεύσουν την
ψυχανάλυση. Το οποίο πραγματικά ήταν μεγάλο λάθος, επειδή κατέληξαν οι
ψυχαναλυτές στη Γερμανία να συνεργάζονται με τους Ναζί. Έπρεπε να διώξουν τα
μέλη που ήταν Εβραίοι. Η Άννα Φρόιντ, είχε επίσης και πολλά προσωπικά κίνητρα. Όπως,
ανταγωνισμό με τον πατέρα μου και θυμό νομίζω, για τις θεωρίες του, για τη
σεξουαλικότητα. Επειδή, όπως όλοι γνωρίζουν, ήταν παρθένα και κάποιοι την
ονόμαζαν «Η Σιδηρά Κόρη». Εκείνος είχε μια θεωρία: το πιο σημαντικό μέρος της
ανθρώπινης υγείας ήταν να έχει κανείς καλό οργασμό. Κι εκείνη ενδιαφερόταν για
την καταπίεση του id
(Αυτό),
τους μηχανισμούς άμυνας και για τη μετουσίωση του Εγώ. Νομίζω ότι ένιωθε
προσωπικά προσβεβλημένη –αυτή είναι η προσωπική μου άποψη».
Αργότερα, στη βάση των παρατηρήσεών του, ο Ράιχ έσπασε ένα
ταμπού της ψυχανάλυσης, δηλαδή, ότι ο αναλυτής έπρεπε να κάθεται πίσω από τον
ασθενή, ο οποίος είναι ξαπλωμένος σε έναν καναπέ. Ο Ράιχ ήταν ο πρώτος ψυχαναλυτής,
που κάθισε απέναντι από τους ασθενείς και παρατηρούσε τις αντιδράσεις τους. Ο
Ράιχ παρατηρεί στους ασθενείς του, ότι η νεύρωση καθρεφτίζεται σωματικά, στην
αναπνοή, τη στάση, τις χειρονομίες, τις εκφράσεις του προσώπου. Και αναπτύσσει
μια θεραπεία, η οποία εξετάζει τη σύνδεση ανάμεσα σε αυτά τα σωματικά φαινόμενα
και τις ψυχικές διαδικασίες του ασθενή, δουλεύοντας απ’ ευθείας στο συμπαθητικό
νευρικό σύστημα. Έτσι ονομάζει τη νέα θεραπεία: βεγκετοθεραπεία
(νευροφυτοθεραπεία). Ο Ράιχ είδε ότι τα ανθρώπινα όντα άλλαζαν σωματικά όταν η
θεραπεία, η ψυχανάλυση, ήταν επιτυχής. Ότι κινούνταν με διαφορετικό τρόπο, ότι
η σεξουαλική ικανοποίηση ήταν πιο ικανοποιητική. Και μετά είπε: «Αν μπορούμε να
φτάσουμε στο σώμα με ένα λεκτικό επίπεδο, ίσως είναι δυνατό και το αντίστροφο». Τότε άρχισε να δουλεύει απευθείας στο σώμα. Άρχισε σπάζοντας κι ένα δεύτερο
ταμπού, να αγγίζει κανείς το σώμα, το μυικό σύστημα. Για παράδειγμα, να
εφαρμόζει πολλές απλές μεθόδους μασάζ και να δίνει ξανά και ξανά την υπόδειξη
στον/στην ασθενή να βαθαίνει την αναπνοή του/της. Καθώς το έκανε αυτό,
παρατηρούσε πολύ εντυπωσιακές σωματικές αντιδράσεις του ασθενή, οι οποίες
μεταδίδονταν με τα νεύρα.
Το 1933, ο Ράιχ διαφεύγει από τους Ναζί, πηγαίνοντας πρώτα
στη Βιέννη και στη συνέχεια μαζί με την οικογένειά του στη Δανία ενώ τα βιβλία
του καίγονται από το τρίτο Ράιχ. Το 1934, ο Ράιχ χάνει την άδεια παραμονής στη
Δανία και πρέπει να μεταναστεύσει στο Όσλο. Αλλά αυτό το ταξίδι του διαρκεί
λίγο. Εξαιτίας της επικείμενης εισβολής των Γερμανών στη Νορβηγία, ο Ράιχ
έπρεπε να καταφύγει στις Η.Π.Α. Μετά από πολύ καιρό προσωπικών διώξεων και
ευτυχισμένος που είχε ξεφύγει από τον πόλεμο στην Ευρώπη, ο Ράιχ τελικά, μπορεί
επιτέλους να ανασάνει στις Η.Π.Α και να κάνει έρευνα ελεύθερα.
Ράιχ: Συμπέρασμα μετά
από 18 χρόνια σκληρής επιστημονικής εργασίας, μετά από 25 χρόνια χωρίς σπίτι,
με μεταναστεύσεις. Χωρίς πατρίδα και διαβατήριο. Ένας μετανάστης Εβραίος,
σεξολόγος, επιστήμονας, σοσιαλιστής, χωρίς την κάλυψη επιστημονικού οργανισμού.
Δυσφημισμένος ως τσαρλατάνος, αγύρτης και απατεώνας, εγκαταλειμμένος από
δεκάδες μαθητές, χωρίς δεκάρα, χωρίς προοπτική στη ζωή μου, και παρόλα αυτά,
ανακάλυψα τη ζωή.
Ενθουσιασμένος με την προοδευτική νοοτροπία στη νέα του
πατρίδα, ο Ράιχ αρχίζει να διδάσκει στη Νέα Σχολή Κοινωνικής Έρευνας της Νέας
Υόρκης. Με μετρήσεις της ηλεκτρικής αντίστασης του δέρματος, προσπαθεί να
αποδείξει ότι υπάρχει μια ροή ενέργειας μέσα στο σώμα, η οποία συνδέεται άμεσα
με τη συναισθηματική κατάσταση. Με μια σειρά τεστ πάνω σε ανθρώπους, μπορεί να
αποδείξει ότι η ευχαρίστηση και η σεξουαλική διέγερση, αυξάνει το ηλεκτρικό
φορτίο του δέρματος ενώ η διστακτικότητα το μειώνει. Με αυτόν τον τρόπο, για
πρώτη φορά η σεξουαλική ενέργεια αποδεικνύεται τώρα και σωματικά. Αυτό που
εξέταζε ως φυσικός επιστήμονας, ήταν, όπως ευχόταν, να τοποθετήσει την
ψυχανάλυση ως σύνολο, σε μια υλική βάση. Αυτήν την κινητήρια δύναμη πίσω από
τις νευρικές διαταραχές, και αυτήν την βρήκε στη σεξουαλικότητα, ή τουλάχιστον
πίστευε ότι την βρήκε. Στη βάση των ευρημάτων του, στο πεδίο της μέτρησης της
αντίστασης του δέρματος, ο Ράιχ εξελίσσει την βεγκετοθεραπεία σε
οργονοθεραπεία. Η οργονοθεραπεία, κατανοεί τα μυικά μπλοκαρίσματα ως
συσσωρευμένη ενέργεια. Στόχος του Ράιχ είναι να άρει αυτά τα μπλοκαρίσματα της
ροής της ενέργειας, βαθαίνοντας την αναπνοή και με αγγίγματα, και να την
απελευθερώσει με τη μορφή αυθόρμητων συσπάσεων και κινήσεων, παρόμοιων με του
οργασμού.
Ράιχ: Ο
οργονο-θεραπευτής γνωρίζει τις σωματικές λειτουργίες των συναισθημάτων. Προκαλεί
έκπληξη κάθε φορά, το πώς η χαλάρωση της μυικής έντασης όχι μόνο ελευθερώνει τη
βεγκετική (νευροφυτική) ενέργεια, αλλά πέρα από αυτό, αναπαράγει στη μνήμη, την
κατάσταση στην οποία επιβλήθηκε η καταστολή των ενορμήσεων. Κάθε μυική ένταση
περιέχει το νόημα και την ιστορία αυτής της ανάδυσης.
Ο Ράιχ έκανε, θα μπορούσε να πει κανείς, σκληρή δουλειά για
να λύσει το μπλοκαρισμένο μυικό σύστημα, τη θωράκιση,
όπως την έλεγε. Αυτό σημαίνει ότι έπιανε αυτούς τους τεντωμένους μυς με πολλή
δύναμη και πίεση, κάτι που πονούσε αρκετά, μέχρι που η ένταση ελευθερωνόταν και
ο ασθενής αντιδρούσε συναισθηματικά ανάλογα, με ένα ξέσπασμα οργής προς τον
Ράιχ, ή όποιον θεραπευτή. Και σαν επακόλουθο, το παλιό συναίσθημα
απελευθερωνόταν μαζί με αυτό, γινόταν ορατό, λυνόταν και από αυτό λυνόταν και
το μπλοκάρισμα. Σώμα, νους και ψυχή, όπως ξέρουμε σήμερα είναι ένα σύνθετο
όλον. Δεν υπάρχει καμιά σωματική αντίδραση στην οποία δεν εμπλέκονται ο
εγκέφαλος και η ψυχή. Αυτή η ταυτόχρονη εκδήλωση, την οποία ο Ράιχ στην Ψυχή
και το Σώμα εδραίωσε, ας το πούμε έτσι. Το ίδιο ισχύει και για τη
Νευροβιολογία, στην οποία επίσης περικλείονται οι νοητικές κατασκευές. Αυτό που
υποθέτει ο Ράιχ, βελτιώνεται με την πρακτική εφαρμογή σε ανθρώπους και εκείνος
θέλει να την επαληθεύσει επιστημονικά. Στόχος του Ράιχ είναι να αποδείξει την
ύπαρξη μια ζωτικής ενέργειας στη βιολογική βάση του κυττάρου. Κάνοντας αυτό,
προς μεγάλη του έκπληξη, ανακαλύπτει ότι τα μόρια του άνθρακα, που έμεναν από
οργανισμούς που είχαν πεθάνει, αναδιοργανώνονταν μετά από μερικές μέρες. Γύρω
από τα μόρια σχηματίζονται μικρές κύστεις, οι οποίες ξαφνικά αρχίζουν να
λάμπουν και να πάλλονται. Τις ονομάζει βιόντα. Σύμφωνα με τον Ράιχ, το βιόν
είναι η στοιχειώδης μονάδα λειτουργίας κάθε ζωντανής ύλης.
Ράιχ: Τα βιόντα είναι
τα προκαταρκτικά στάδια της ζωής, μεταβατικά αντικείμενα, από τα ακίνητα όργανα στα κινούμενα οργανικά,
και μπορούν να καλλιεργηθούν. Κύστεις στις οποίες διαλύεται κάθε διογκωμένη
ύλη, μεταβατικοί σχηματισμοί, ανάμεσα στο άβιο και στο έμβιο.
Στην επιστημολογία του ο Ράιχ τα τελευταία του χρόνια,
έγραψε πολλά σχετικά με το ότι μια κοινωνία, η οποία από μόνη της είναι
παγωμένη, έχει την τάση να εξετάζει κάτι επίσης παγωμένο, δηλαδή κάποιο νεκρό
αντικείμενο, επειδή στέκεται ακίνητο, επειδή κάποιος το έχει αποθηκεύσει.
Κάποιος φτιάχνει μια φωτογραφική εικόνα, μια στιγμιαία εικόνα ενός ιστού, και
λέει: ότι αυτό συμβαίνει στο σώμα, ενώ αυτό έχει θανατωθεί και επιπλέον
χρωματιστεί με διάφορες βιοχημικές χρωστικές ουσίες. Ένας από τους πιο
σπουδαίους βιοχημικούς, που κέρδισε όλα τα βραβεία εκτός από το Νόμπελ, ο Έρβιν
Σάργκαφ, κάποτε είπε ότι αυτό που ονομάζουμε βιοχημεία θα έπρεπε να το λέμε
«νεκροχημεία», δηλαδή χημεία του θανάτου. Όσον αφορά την ίδια τη ζωή, έχουμε
πλήρη άγνοια. Στο μικροσκόπιο ο Ράιχ, παρατηρεί ένα γαλαζωπό φαινόμενο στις
παλλόμενες κύστεις. Αυτή η παρατήρηση οδηγεί τον Ράιχ σε ένα συμπέρασμα, ότι η
νέα αυτό-οργανωμένη ύλη αποβάλλει ενέργεια. Αυτή η ενέργεια κατά τη γνώμη του,
είναι η πρωταρχική ενέργεια της ζωής. Μια αρχική ζωτική ενέργεια, η οποία
βρίσκεται στη βάση όλων και την οποία ονομάζει οργόνη.
Ράιχ: Προφανώς, εδώ
είχα να κάνω με μια άγνωστη, βιολογικά ιδιαίτερα δραστική ενέργεια. Αυτή η
ενέργεια ονομάστηκε οργόνη. Αυτή η ονομασία, αναφέρεται στην ιστορική της
ανακάλυψη από την έρευνα του οργασμού, όπως επίσης και στη βιολογική δράση, να
φορτίζει ουσίες οργανικής προέλευσης. Η οργόνη υπάρχει μέσα μας και ανεξάρτητα
από εμάς. Επομένως, το σύμπαν δεν είναι κενό όπως υποθέτουν οι κλασικοί
φυσικοί, αλλά είναι γεμάτο από αυτήν την παλλόμενη κοσμική ενέργεια.
Στη ζωτική ενέργεια της οργόνης, ο Ράιχ βλέπει το
καθοριστικό στοιχείο το οποίο διέφευγε στη βασική επιστημονική έρευνα. Αλλά δε
διέφευγε μόνο εκείνη την περίοδο. Και στην βάση αυτών που ξέρουμε και σήμερα
για τους μηχανισμούς της ζωής, τη γενετική και όλα όσα ξέρουμε, τα οποία είναι
στ’ αλήθεια επιτυχή, υπάρχουν ακόμα κενά, ακόμα και σήμερα.
-
Αγαπητέ μου Ράιχ, ήρθα αντιμέτωπος με δύο
θέσεις. Εκείνη του κοινού ανθρώπου, που διαβάζει το έργο σου και λέει: Είναι
τρομερά ενδιαφέρον, αλλά φυσικά δεν είμαι ικανός να το κρίνω. Και εκείνη του
επιστήμονα: Λανθασμένο σκεπτικό, αναπόδεικτες υποθέσεις, οργόνη; Άχρηστη.
-
Αγαπητέ μου Νιλ, λες ότι δεν έχεις φυσική
επιστημονική εκπαίδευση, αλλά κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει εκπαιδευτεί στη
βιοφυσική της οργόνης. Το ερώτημα της οργονικής φυσικής και της βιοφυσικής, δεν είναι ένα ερώτημα πίστης ή
μη-πίστης, αλλά ένα ερώτημα παρατήρησης και εμπειρίας.
Η ανακάλυψη της ενέργειας της οργόνης του Ράιχ, έχει να
κάνει με ένα θεώρημα της θερμοδυναμικής. Σε αυτή την επιστημονική, δύσκολη και
κρίσιμη υπόθεση, ο Ράιχ απευθύνεται στον Αϊνστάιν, ο οποίος απαντά αμέσως:
«Επιθυμώ να μιλήσω μαζί σας για το επιστημονικό σας ζήτημα και σας προτείνω να
με επισκεφθείτε κάποιο απόγευμα». Αρχικά ο Αϊνστάιν έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον
και εντυπωσιάστηκε καθώς ο Ράιχ το περιέγραφε, και επίσης εξεπλάγη, που
μπορούσε κανείς να δει την ενέργεια. «Του εξήγησα χονδρικά τη διάλυση της ύλης
σε βιόντα και την ανακάλυψη της της ακτινοβολίας της οργόνης. Όχι μόνο ήταν
καινούρια γι’ αυτόν όλο αυτά, αλλά ενδιαφερόταν όλο και πιο πολύ και
ενθουσιαζόταν».
Στη διάρκεια αυτού του συναρπαστικού επιστημονικά διαστήματος,
το 1948, ο Ράιχ μετακομίζει στο ινστιτούτο Όργκονον, μαζί με τη δεύτερη σύζυγό
του. Εκεί αρχίζει να ερευνά αποκλειστικά την ενέργεια της οργόνης, με σκοπό να
χρησιμοποιηθεί από την ανθρωπότητα. Ο Ράιχ επικεντρώνεται στο θεραπευτικό
αποτέλεσμα της ενέργειας της οργόνης και ξεκινά μια σειρά δοκιμών σε ποντίκια
με καρκίνο. Ακτινοβολούσε τους όγκους με την οργονική ενέργεια. Έτσι, έρχεται
σε αντιπαράθεση με τις έρευνες εκείνης της εποχής για τον καρκίνο, οι οποίες
χρησιμοποιούν ραδιενεργές ουσίες για τη θεραπεία του καρκίνου. Ο Ράιχ είδε τον
καρκίνο ως μία κατάσταση ανεπαρκούς ενέργειας, αλλά επίσης και στασιμότητας της
ροής της ενέργειας στο σώμα. Ο Ράιχ πίστευε πως ο καρκίνος δεν αφορούσε μόνο το
συγκεκριμένο σημείο που εντοπιζόταν, αλλά τον άνθρωπο ως σύνολο.
Ράιχ: Πρέπει να
αναρωτηθούμε, αν η άγνοια της φύσης της ζωής, ήταν το αποτέλεσμα μόνο μιας
ανεπαρκούς τεχνικής της σκέψης και ανεπαρκών αποτελεσμάτων των ερευνών, ή ήταν
το αποτέλεσμα μιας αναστολής του χαρακτήρα μας. Ας το πούμε έτσι: μιας ασυνείδητης
πρόθεσης.
Είναι η ίδια η ηθική, είπε κάποτε ο Ράιχ, που δημιουργεί την
ανηθικότητα, την οποία προσποιείται ότι μάχεται. Αυτό σημαίνει ότι σε μια
σεξουαλικά ελεύθερη κοινωνία δεν θα χρειαζόμασταν πλέον την πορνογραφία. Ή, θα
είχαμε ένα είδος πορνογραφίας εντελώς διαφορετικό από αυτήν που ξέρουμε σήμερα.
Έχοντας ζήσει δέκα χρόνια στις Η.Π.Α, ο Ράιχ χρειάζεται να αντιληφθεί ότι ζει
σε μια χώρα η οποία, την εποχή που ξεκίνησε ο ψυχρός πόλεμος, αρχίζει να
στρέφεται ενάντια σε αντιφρονούντες, όπως τους κομμουνιστές. Σε αυτό το κλίμα
στενομυαλιάς και συντηρητικών ηθών, οι εναλλακτικές έρευνες και θεωρίες του
Ράιχ όλο και περισσότερο απορρίπτονται και αντιμετωπίζονται με εχθρικότητα. Το
1947, ξεκινά μια χρονιά κακόβουλης εκστρατείας του περιοδικού «Νιου Ρεπάμπλικ»,
όπου για πρώτη φορά δυσφημίζεται ο Ράιχ ως τσαρλατάνος και σεξο-γιατρός. Εναντίον
του Ράιχ κινήθηκε και ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων, ο F.D.A.
Μετά από την καταδίκη του, σε μία δίκη που δεν παρέστει
ηθελημένα ο ίδιος, το δικαστήριο έκρινε πως η οργονική ενέργεια δεν υπάρχει.
Παρερμηνεύοντας την απόφαση του δικαστηρίου, ο F.D.A διατάσσει να καούν τα συγγράμματά του. Σε
μια δεύτερη δική το 1955, προκειμένου να προσβάλλει την προηγούμενη απόφαση,
που του απαγόρευε να χρησιμοποιεί τον όρο «οργόνη», ο Ράιχ καταδικάζεται σε 2
χρόνια φυλάκιση για περιφρόνηση της απόφασης του δικαστηρίου.
- Αγαπητέ Ράιχ, καθώς διάβαζα το γράμμα σου έκλαψα. Φαίνεται ότι μου μεταφέρθηκε ζωντανά
η μοναξιά και ο πόνος σου μέσα σε αυτό το μαρτύριο, αλλά επίσης και το κουράγιο
και η πίστη στον εαυτό σου και το έργο σου. Ράιχ, σε αγαπώ, δεν μπορώ να
υποφέρω τη σκέψη ότι έχεις τιμωρηθεί με μια παρανοϊκή φυλάκιση. Δεν θα το
άντεχες και το ξέρεις. Είναι γεγονός ότι σταυρώνεσαι, επειδή μετά από αιώνες,
είσαι ο πρώτος άνθρωπος που κηρύττει την κατάφαση της ζωής. Και επειδή είσαι ο
πρώτος άνθρωπος που αφοσιώθηκες στο πλήρες δικαίωμα της νεότητας για τον έρωτα.
Και η απολογία σου σε κάθε δικαστήριο, θα έπρεπε να λέει: «Υπερασπίζομαι την
ζωή και την αγάπη».
Ο Ράιχ γράφει στη γυναίκα του: «Τη φυλακή δεν είναι εύκολο
να την υποφέρω και είναι πολύ πιθανό εκεί να θανατωθώ». Ενώ υπήρχε η προοπτική
μιας πρόωρης αποφυλάκισης λόγω καλής συμπεριφοράς, βρέθηκε νεκρός στο κελί του
το πρωί της 3ης Νοεμβρίου του 1957. Ως αιτία θανάτου αναφέρθηκε η
καρδιακή προσβολή αλλά δεν πραγματοποιήθηκε αυτοψία. Η πραγματική αιτία του
θανάτου του πότε δεν εξακριβώθηκε. Τα κείμενα του Ράιχ, κυκλοφόρησαν πάλι
περίπου δέκα χρόνια αργότερα και πολλές από τις κοινωνικές και πολιτικές του
προσπάθειες, έγιναν κεντρικές ιδέες του επαναστατικού κινήματος του 1968. Ένα
σύνθημα, γραμμένο στον εξωτερικό τοίχο του πανεπιστημίου της Φρανκφούρτης,
λέει: «Διαβάστε Βίλχελμ Ράιχ. Και δράστε σύμφωνα με αυτό».
«Στον άνθρωπο έχει κληροδοτηθεί όλη η ύπαρξη της
δημιουργίας, και όταν την ξεδιπλώνουμε, ξεδιπλώνουμε τον κόσμο».
Βίλχελμ
Ράιχ, από το: Δολοφονία του Χριστού
Από το ντοκιμαντέρ
των Nicolas Dabelstein, Antonin Svoboda: «Wer hat Angst
vor Wilhelm Reich?» (Ποιος φοβάται τον Βίλχελμ Ράιχ), 2009.
Ελληνικοί υπότιτλοι: Ρούλα
Ζουπανιώτη, Επιμέλεια στα Γερμανικά: Μυρτώ Μπρακοπούλου
1 2
