«ΤΡΑΥΜΑΤΑ: Το πιο Βαθύ σου ΤΡΑΥΜΑ: VOL.ii»
(γράφει η Ζέτα Φλισκανοπούλου)
«Το τραύμα
σας ίσως είναι κομμάτι της ιστορίας σας, αλλά δεν χρειάζεται να σας καθορίσει.
Δεν είστε το τραύμα σας».
Όπως εύστοχα
σημειώνει η επιμελήτρια, Ιστορικός Τέχνης, Δημοσιογράφος και μέλος της ΑICA Ελλάδος Νικολένα Καλαιτζάκη-Ζούνη, η οποία μετά την πρώτη
επιτυχημένη ομαδική εικαστική έκθεση «ΤΡΑΥΜΑΤΑ: Το πιο ΒΑΘΥ σου ΤΡΑΥΜΑ», στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών Τσιχριτζή επιστρέφει στην γκαλερί Arte Visione για να επιμεληθεί την
ομαδική εικαστική έκθεση: «ΤΡΑΥΜΑΤΑ Το πιο Βαθύ σου ΤΡΑΥΜΑ: VOL.ii»:
«Σύμφωνα με
τον πατέρα της Ψυχανάλυσης, Sigmund
Freud, ως «ΤΡΑΥΜΑ» ορίζεται: η
εμπειρία ενός συμβάντος που καθιστά τον άνθρωπο συγκλονισμένο και αβοήθητο,
πλήττοντας συθέμελα τον ψυχισμό του. Γνωρίζουμε πως ένα τραυματικό γεγονός
μπορεί να συμβεί στη ζωή ενός ατόμου απρόοπτα, υπάρχει όμως και η περίπτωση του
τραύματος που γεννάται και εξελίσσεται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου, όπως
για παράδειγμα, τα τραύματα που συνδέονται με την παιδική ηλικία.
Οι παράγοντες που καθορίζουν τον βαθμό της τραυματικής εμπειρίας του ατόμου εμπίπτουν σε τρεις κατηγορίες: (α) αφενός, εξετάζεται ο παράγοντας «άτομο» και η ικανότητα διαχείρισης από μεριάς του της τραυματικής εμπειρίας με βάση: την ηλικία, την προσωπικότητα, την ψυχική του ανθεκτικότητα, την ευαλωτότητα και τα γενικότερα μοναδικά χαρακτηριστικά που διέπουν το άτομο ως ύπαρξη, σε συνδυασμό με τη φάση ζωής του, (β) αφετέρου, αξιολογείται η ίδια η φύση του τραυματικού συμβάντος, η χρονική του διάρκεια και η πιθανή επαναληπτικότητά του καθώς και (γ) η αντίδραση και η υποστήριξη που λαμβάνει το άτομο από το περιβάλλον του, σε σχέση με την αντιμετώπιση του τραυματικού γεγονότος που βιώνει.
Όλες αυτές οι παράμετροι που αναφέρονται
ανωτέρω, λειτουργούν είτε βοηθητικά προς το άτομο, παρακινώντας το να επουλώσει
σιγά σιγά τις πληγές του και να καταφέρει να θεραπευτεί, είτε ενισχύουν ακόμα
περισσότερο το τραυματικό βίωμα του. Σε κάθε περίπτωση, η εμπειρία του
τραύματος για το κάθε άτομο συνιστά μια πολύπλευρη και καθαρά προσωπική υπόθεση,
που απαιτεί ειδικό χειρισμό από το ίδιο το άτομο που το βιώνει, αλλά και από το
περιβάλλον του καθώς και από τους ειδικούς ψυχικής υγείας, των οποίων η
παρέμβαση κρίνεται, σε πολλές περιπτώσεις, καταλυτική, αναγκαία και εξαιρετικά
ωφέλιμη».
 |
| Νικολένα Καλαιτζάκη-Ζούνη |
Η αλήθεια και ο πόνος της, έγινε τρόπος διαφυγής και έμπνευση, για την ομαδική εικαστική έκθεση. Μέσα από τον δικό της πόνο έκανε την δημιουργία, θεραπεία. Αληθινή, τρωτή και συμπονετική η Νικολένα Καλαιτζάκη-Ζούνη, μοιράζεται μαζί μας, το δικό της «Τραύμα» και γίνεται αποδέκτης αγάπης, φιλίας και ανθρωπιάς.
Η Έμπνευση της Θεματικής
Ήταν ένα βράδυ όπου οι σωματικοί πόνοι με είχαν «ξεπεράσει». Τότε ήταν που σκέφτηκα να κάνω τον «πόνο» αφορμή για «δημιουργία» και, άρα, «θεραπεία». Για χρόνια ζούσα με τον «πόνο» στη σπονδυλική μου στήλη να παίζει με το «μυαλό» και την «ψυχή» μου και, παρά τις θεραπείες, τίποτα δεν γινόταν. Αυτοί οι αφόρητοι πόνοι εμφανίστηκαν ύστερα από την εγκυμοσύνη μου και ενώ ήμουν εργαζόμενη και παράλληλα νέα μητέρα - σύζυγος και φοιτήτρια στο 2ο μεταπτυχιακό μου. Μετά από ταλαιπωρία 2 και παραπάνω ετών, φαίνεται πως βρέθηκε ο κατάλληλος γιατρός και υποβλήθηκα σε σοβαρή χειρουργική επέμβαση, από την οποία ακόμα αναρρώνω. Αυτή είναι η αλήθεια, η ρεαλιστική ιστορία πίσω από την έμπνευση αυτής της θεματικής και την οποία ήθελα να μοιραστώ μαζί σας, όπως, εξάλλου, κάνουν και οι καλλιτέχνες της. Παρουσιάζουν μέσα από τα έργα τους δικά τους τραύματα ή τραύματα άλλων, τα οποία φέρουν μέσα τους ως δικά τους. Τι πιο όμορφο το να είναι κάποιος «αληθινός» και ενίοτε «τρωτός» και «συμπονετικός», να μπορεί να «μοιράζεται» αδιαφορώντας για το ποιος μπορεί να «αισθανθεί» την «αλήθεια» του!
Ποιος είναι ο κύριος λόγος, που επτά μήνες μετά την πρώτη ομαδική εικαστική έκθεση, τα «Τραύματα» επιστρέφουν εικαστικά;
Από την πρώτη στιγμή που εμπνεύστηκα την θεματική: «ΤΡΑΥΜΑΤΑ: Το πιο Βαθύ σου ΤΡΑΥΜΑ» είχα την φιλοδοξία να μετουσιωθεί σε μια ετήσια έκθεση-θεσμός, η οποία θα στελεχώνεται κάθε φορά από διαφορετικούς εικαστικούς καλλιτέχνες και θα τελείται σε διαφορετικό εκθεσιακό χώρο. Καθώς σαν άνθρωπος λειτουργώ αρκετά με το συναίσθημα και το ένστικτο, θεώρησα πως η θεματική έπρεπε να επιστρέψει και να παρουσιαστεί, αυτή την φορά, στην γκαλερί ArteVisione του Νίκου Χιωτίνη. Η συνεργασία μου με την γκαλερί του Νίκου είναι χρόνια και πάντοτε αποβαίνει καρποφόρα και με ευχαριστεί ιδιαίτερα. Οι καλλιτέχνες αγαπούν να γίνονται μέρος αυτής της «επικοινωνίας», ενώ το φιλότεχνο κοινό, από την άλλη, αγκαλιάζει θερμά την συγκεκριμένη θεματική δεδομένου ότι τα έργα «μιλάνε» κατευθείαν στην καρδιά τους. Αποτελούν αληθινές, βιωματικές, συγκινητικές και συγκλονιστικές ιστορίες τραυμάτων, με τις οποίες ο θεατής μπορεί να συνδεθεί, να συνομιλήσει και να ταυτιστεί. Αλλά και η ίδια αυτή η «αλήθεια» από την οποία τα έργα έχουν γεννηθεί, έχει αξία ανεκτίμητη.
Η Τέχνη λειτουργεί ως μέσο κάθαρσης στο Τραύμα;
Ο θεραπευτικός ρόλος της Τέχνης έχει πολλάκις αναγνωριστεί και επιβεβαιωθεί επιστημονικά. Για τον ίδιο τον δημιουργό, η ενασχόλησή του με την Τέχνη, αποτελεί μέσο έκφρασης των σκέψεων, των συναισθημάτων και των επιθυμιών του, μέσο απελευθέρωσης της φαντασίας του, μέσο επικοινωνίας και κοινωνικοποίησης, μέσο αυτοθεραπείας και λύτρωσης, επούλωσης των ψυχικών τραυμάτων, των αρνητικών εμπειριών και των φόβων του. Η Τέχνη είναι μια διαλογιστική διαδικασία κατά την οποία η ψυχή κινεί το σώμα και το ωθεί σε «δράση», που σημαίνει δημιουργία, ακολούθως «θεραπεία» και εν τέλει «λύτρωση». Το έργο τέχνης δεν είναι απλά ένα «προϊόν», αλλά είναι ένα μοναδικό «ψυχικό αποτύπωμα» και ένα μέσο κάθαρσης για το «Τραύμα».
Τραύμα, είτε με κεφαλαίο είτε με μικρό αρχικό γράμμα, μπορεί να γίνει η αφετηρία για κάτι θετικό;
Φυσικά! Εξάλλου οι άνθρωποι είμαστε γεννημένοι «ανθρώπινοι», δηλαδή τρωτοί απέναντι στα τραύματά μας, εφοδιασμένοι όμως με ανθεκτικό ψυχικό υλικό, το οποίο μας καθιστά ικανούς να επιβιώνουμε και ενίοτε να επουλώνουμε τις πληγές μας και να προχωράμε. Αυτές μας οι ιδιότητες, το ότι μπορούμε να ορθώνουμε ανάστημα και να συνεχίζουμε τη διαδρομή μας με το κεφάλι ψηλά, είναι από μόνο του μία νίκη και μία συγκίνηση, ένα «μεγαλείο» πολύτιμο κι ολόδικό μας. Μία ισχυρή δύναμη επούλωσης των τραυμάτων μας είναι οι αληθινοί δεσμοί αγάπης με τους αγαπημένους μας, μαζί με όλες τις θετικές ψυχικές ποιότητες που τους συνοδεύουν. Επίσης, ο ρόλος της Ψυχοθεραπείας και της υποστήριξης από τους ειδικούς Ψυχικής Υγείας, κρίνεται μείζονος σημασίας, σε σχέση με τη διαχείριση των σκοτεινών και δυσβάστακτων σημείων που όλοι μας ανεξαιρέτως φέρουμε και θα ήταν κάτι που θα πρότεινα σε όλους.
 |
| της Βασιλικής Ηλιακοπούλου |
Η Τέχνη τους «Ψυχικό
Αποτύπωμα» και μέσο κάθαρσης στο «ΤΡΑΥΜΑ»
Έφτασα στην
γκαλερί ARTE VISIONE
και εκεί απλά συνειδητοποίησα ότι ένα δευτερόλεπτο, μια μέρα, μια στιγμή, μια
ζωή, είναι αρκετή να κάνει την δύναμη της τέχνης να μιλήσει στην ψυχή του
θεατή.
Εικαστικοί με δημιουργικότητα και αρμονικότητα
ήρθαν να ισορροπήσουν τα σκοτάδια μας. Με δεκτικότητα και πίστη ακούμπησαν το
«τραύμα» τους στα χέρια μας για να φροντιστεί. Η ενδοσκόπηση που ήρθε από τα
δύσβατα μονοπάτια της ζωής, τους έκανε να βιώσουν με ένταση όσα τους συνέβησαν,
φτάνοντας στον βαθύτερο εαυτό τους.
Μέσα από την τέχνη τους έρχονται να οπτικοποιήσουν το συναίσθημα που συνοδεύει το «Τραύμα» και ονοματίζουν όσα δεν υπάρχουν με λόγια να περιγραφούν.
Κολλάζ από κομμάτια μιας ζωής, μνήμες, βιώματα, εικόνες, πεποιθήσεις. «Τραύμα», μια αναπόφευκτη συνθήκη ζωής που, τελικά, διδάσκει το πως κάποιος θα βρει τον τρόπο να προχωρήσει, αφήνοντας πίσω του ή απλά συγχωρώντας, όσους του δημιούργησαν το τραύμα του. Ένα ταξίδι από το σκοτάδι στο φως και αντίστροφα. Η τέχνη τους, έρχεται να λειτουργήσει ως μέσο κάθαρσης στο τραύμα, να επουλώσει τις πληγές με ουσιαστικές διαδικασίες. Μας ζητούν να βουτήξουμε στο συναίσθημα, να ακολουθήσουμε τα καλλιτεχνικά μονοπάτια τους για να απαλύνουμε τον πόνο μας, να φροντίσουμε και να αγκαλιάσουμε τις πληγές μας, να εκφραστούμε, να ελευθερωθούμε.
Το τραύμα ό,τι μορφή και αν έχει, κοινωνικό,
οικονομικό, πολιτικό, ηθικό, ανθρώπινο, προσωπικό, παύει να είναι ταμπού, θέλει
φροντίδα και θαλπωρή. Αυτές οι μικρές πληγές που πέρασαν απαρατήρητες, γιατί οι
κοινωνικές νόρμες το επιτάσσουν, συσσωρεύτηκαν και γιγαντώθηκαν. Η τέχνη έγινε
μονοπάτι διεξόδου σ΄ έναν κόσμο που μας πιέζει να είμαστε τέλειοι, να μην
κάνουμε λάθη, να τρέχουμε να προλάβουμε την ίδια την ζωή, γιατί μας δίδαξαν ότι:
χρόνος σημαίνει κέρδος.
Τραύμα με κεφαλαίο ή με μικρό ταφ, μπορεί να γίνει η αφετηρία για κάτι θετικό, μπορεί να γίνει εικαστικός δρόμος, για να καταλάβουμε ότι η ροή της ζωής δεν σταματά, όσα τραυματικά γεγονότα και να έχει βιώσει κάποιος. Το «τραύμα» μπορεί να γίνει εφόδιο όταν το επιτρέψουμε στον εαυτό μας, όταν στις χαραμάδες της ζωής δούμε φως και όχι σκοτάδι.
Τα έργα τους είναι και θα παραμείνουν εκεί ως
τις 2 Οκτώβρη, για να ειπωθεί μέσα από αυτά η ιστορία των δημιουργών τους, με
τον τρόπο που εκείνοι θέλουν. Ας τα κοιτάξουμε, για να καταλάβουμε ότι για την
θεραπεία των τραυμάτων το κλειδί είναι η αγάπη και το να μάθεις να σε ακούς!
Γιώτα Αγγελοπούλου / Στέλλα Αγιαννίτη / Ηλέκτρα Αλεξάκη / Aργυρώ Αλεξοπούλου / Χρισταλένη Αλιφιεράκη / Ειρήνη Αντωνή / Αλέξανδρος Βούτσας / Σύνη Βυζοβίτου / Βερονίκη Δαμιανίδου / Μάγδα Δημούδη / Ελένη Δινοπούλου / Αργυρώ Δρίβα / Βασιλική Ηλιακοπούλου / Μάτω Ιωαννίδου / Μάρω Κανελλοπούλου / Ευαγγελή Καραγγέλη / Σοφία Κατσαρού / Σοφία Κατσαρού / Μανωλία Κοκολογιάννη / Μαρία Κομπατσιάρη / Κωνσταντίνα Κουβεντάρα / Σελίνα Κρητικού / Δημήτρης Κωνσταντόπουλος / Ιουλία Δημήτρης Πετρόπουλος / Τζένη Πετροπούλου / Βάσω Ραγκούση / Λαδογιάννη / Βαγγέλης Λιουδάκης / Κωνσταντίνος Λουρίκας / Χριστόφορος Μακρής / Αντωνία Μαντζούκα / Ειρήνη Μονομμάτου / Ηρώ Μπάρου / Κωνσταντίνος Μπιλιούρης / Κυριακή Νικολαΐδη / Γιώτα Ντάτσικα / Κωνσταντίνα Ντζιαβού / Ελένη Παπαγιαννοπούλου Μανόλης Ρωμαντζής / Νικόλας Σιδέρης / Ζωή Σπύρου / Κατερίνα Τρανάκου / Νίκος Τσαλαματάς / Νίκος Τσιώτας / Στέλλα Χαβιαροπούλου
Εγκαίνια: Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου, 7-10 μ.μ.
Διάρκεια έκθεσης: 19 Σεπτεμβρίου - 2 Οκτωβρίου 2024
Ωράριο λειτουργίας χώρου: Τρίτη - Πέμπτη - Παρασκευή: 4 μ.μ. - 8 μ.μ.
Τετάρτη & Σάββατο: 11 π.μ. - 3 μ.μ.
Είσοδος ελεύθερη
Επιμέλεια έκθεσης: Νικολένα Καλαϊτζάκη - Ζούνη
Γραφιστική επιμέλεια εντύπων: Αριστοτέλης Τριάντης
Βίντεο έκθεσης: Φάνης Λογοθέτης
δείγμα Δημιουργιών
