Ζέτα Φλισκανοπούλου: Με το θεατρικό παιχνίδι ο Λάκης Κουρετζής, δίδαξε τη ζωή μέσα στη ζωή

 

Ζέτα Φλισκανοπούλου: Με το θεατρικό παιχνίδι ο Λάκης Κουρετζής, δίδαξε τη ζωή μέσα στη ζωή


«Ο χρόνος είναι ένα παιδί που παίζει», έτσι μας έλεγες και μαζί σου μάθαμε να φροντίζουμε το παιδί που έχουμε μέσα μας! Μας έμαθες ν’ αγαπάμε, να αισθανόμαστε, να γευόμαστε, να συγχωρούμε, να συγκινούμαστε… Ακόμη και ο θάνατος σου δεν είχε καμία προχειρότητα! Η κίνηση που έμεινε όταν είχες φύγει. Η κίνηση της ψυχής. Η κίνηση προς το επέκεινα.

Ο δάσκαλος Λάκης Κουρετζής, εμψυχωτής των εμψυχωτών, μέντορας και πνευματικός πατέρας, ταξίδεψε μέσα στα λευκά του ρούχα και ήταν εκεί να τον αποχαιρετήσουν οι απανταχού μαθητές του, οι φίλοι, οι συνεργάτες, οι ηθοποιοί και εργαζόμενοι στο Θέατρο Ημέρας.

Ο Λάκης Κουρετζής ήταν καινοτόμος παιδαγωγός, διακεκριμένος συγγραφέας, σκηνοθέτης, εμψυχωτής, συμπαίκτης και συνδημιουργός. Ήταν ο άνθρωπος που έγινε το σημείο εκκίνησης του θεατρικού παιχνιδιού και ο πομπός ενός σήματος που είχε αποδέκτη μια τεράστια ομάδα ανθρώπων οι οποίοι τον πίστεψαν και τον ακολούθησαν. Είναι ο άνθρωπος που έκανε το θέατρο και το παιχνίδι παιδαγωγική μέθοδο, για να δημιουργήσει ένα περιβάλλον έκφρασης και επικοινωνίας, που οδήγησε σε νέες εμπειρίες και ερεθίσματα.

Το θεατρικό παιχνίδι μέσα από την κίνηση, την μίμηση, την φαντασία, την μουσική, έγινε για τα παιδιά μέσο επικοινωνίας, ψυχαγωγίας, έκφρασης και έκθεσης συναισθημάτων, έγινε η ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν τον εαυτό τους. Έγινε η δημιουργική διαδικασία που απελευθέρωνε τα συναισθήματά τους και τα δίδασκε να καλλιεργήσουν αξίες όπως ο σεβασμός, η αποδοχή, η συνεργασία, η υπομονή.


Ο Λάκης Κουρετζής από το 1976 εισήγαγε και θεμελίωσε το θεατρικό παιχνίδι, κατοχυρώνοντας τη θεατρική αγωγή ως μέρος της εκπαιδευτικής και σχολικής διαδικασίας. Ήταν ο άνθρωπος που συμμετείχε, δεν παρουσίαζε, έμαθε τους εμψυχωτές του να ακολουθούν τα παιδιά και όχι να τα «ελέγχουν», να μη μένουν απαθείς στις συγκινήσεις, στα «δρώμενα», στα συναισθήματα και στις εκφράσεις των παιδιών. Η διαφορετικότητα, η έμφυτη ικανότητα των παιδιών για μιμική, ο λόγος , η κίνηση, η μνήμη, η φαντασία, κατάφεραν να εγείρουν το ενδιαφέρον και να γίνουν ταξίδι σ΄ έναν κόσμο ιδιαίτερο και μοναδικό. Κάθε παραμύθι, κάθε ιστορία, κάθε μύθος και διήγημα, κάθε βίωμα, γινόταν μέσο ψυχαγωγικής έκφρασης. Ήταν ο μαγικός κόσμος του να ανακαλύψουν και να εκφράσουν τις ικανότητες τους, να βελτιώσουν τις σχέσεις τους, να εκφραστούν ελεύθερα, να εκτονωθούν, να ενθαρρυνθούν στην παρατήρηση και στην αυτοσυγκέντρωση.

Ο Λάκης Κουρετζής 94 χρόνια δεν σταμάτησε κανένα θεατρικό παιχνίδι, πάντα ένα άλλο άρχιζε, που δεν ήταν ποτέ το ίδιο ακόμα και αν έπαιζε η ίδια ομάδα. Προσέγγιζε το θέατρο και το θεατρικό παιχνίδι «ως κατεξοχήν τέχνη της διαπλοκής και της μέτρησης» και τους ηθοποιούς ως «υφαντή που υφαίνει ύφος και ήθος στον αργαλειό της σκηνής». Λάτρευε τα παιδιά, τους έδινε χαρά και έπαιρνε χαρά μέσα από το θεατρικό παιχνίδι. Ονειρευόταν πάντα ένα σχολείο «με δημιουργικότητα και φαντασία, με υπευθυνότητα, όπου τα παιδιά θα «δέχονται την συνέπεια για την ασυνέπεια τους» και θα επέτρεπε το παιδί να υπάρχει στον μαθητή. «Εάν χάσουμε το παιδί που υπάρχει μέσα από τον κάθε μαθητή, θα χάσουμε το παιδί και τον μαθητή, γιατί το παιδί είναι η φύση του ανθρώπου, η ομαλή φυσική εξέλιξη της ανάπτυξης του ανθρώπου ενώ ο μαθητής είναι πρόσκαιρη ιδιότητα. Δεν θα είναι σε όλη τους την ζωή μαθητές, όσο ζουν όμως άνθρωποι θα είναι».

Ήθελε τα παιδιά να αγαπήσουν την τέχνη βιώνοντάς την, ανακαλύπτοντάς την μέσα από το παιχνίδι «Η μεγάλη τέχνη είναι ένα μεγάλο παιχνίδι ανθρώπων, που ανακαλύπτουν ικανότητες και δεξιότητες τις οποίες όλοι έχουν. Ένα παιδί κάνει φοβερή τέχνη αν δεν νεκρωθούν η περιέργεια, η παρατήρηση και οι πέντε αισθήσεις του».

Δίψαγε για φαντασία στη σχολική ζωή. Αναρωτιόταν πάντα γιατί να γιορτάζει κάποιος τη λήξη της σχολικής γιορτής και όχι την αρχή της. Ήθελε τα παιδιά να έχουν συναισθήματα, δημιουργικότητα, φαντασία, αίσθηση. Αρνιόταν την προσπάθεια, όσων προσπαθούσαν να τα κάνουν πρόωρα ορθολογιστές. «Δεν μπορεί να ζητάμε από τα παιδιά να νιώθουν με τον νου και να σκέφτονται με τις αισθήσεις. Να τους στερούνται η φαντασία και ο αυθορμητισμός».

Για τον Λάκη Κουρετζή όπως και για τον Αριστοτέλη «παίζειν εστί τέρψη ηδονής και τέρψη γνώσης». Ο νόμος των παιγνίων ήταν ο νόμος της ανθρώπινης ζωής. Αγάπη για το θεατρικό παιχνίδι, που δίχως αυτό δεν θα υπήρχε θέατρο «αυτή η θέαση του υποκειμενικού κόσμου στον αντικειμενικό κόσμο και μια θέαση του αντικειμενικού στον υποκειμενικό». Κινήσεις που προβλέπουν την πραγμάτωση ενός στόχου.


Ο Λάκης Κουρετζής, που ως παιδί στο Πολύδροσο Χαλανδρίου δεν έπαιξε, κατάφερε να αγαπήσει, να παίξει και να διδάξει με την ψυχή του στην υπόλοιπη ζωή του. Κατάφερε να μάθει παιδιά και εμψυχωτές «να βρουν την ζωή μέσα στην ζωή». Κατάφερε να μοιραστεί αγάπη και αγκαλιές από τα παιδιά, να τα ακούσει και να κάνει τις προτάσεις τους στάση ζωής. Δεν επέτρεψε στα παιδιά να συρρικνώσουν την παιδική τους ηλικία ενώ δίδαξε τους ενήλικες να αγκαλιάσουν την παιδικότητά τους και μαζί να διατηρήσουν την αθωότητα, την αγνότητα και την ανθρωπιά τους.

Ο Λάκης Κουρετζής ήξερε να δίνει και να παίρνει χαρά, γνώριζε καλύτερα απ΄ όλους μας πως ευτυχία «είναι μερικές στιγμές που υπάρχει μια αναπτέρωση ό,τι θετικού και όμορφου υπάρχει μέσα στο μυαλό, στην ψυχή και στο σώμα ενός ανθρώπου».

Θέατρο ημέρας

Ο Λάκης Κουρετζής ήταν παιδαγωγός, σκηνοθέτης, συγγραφέας και Επίτιμος Διδάκτωρ του Παν/μίου Αθηνών.

ΠΡΩΤΟΠΟΡΟΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ διηύθυνε επί 40 χρόνια τον παιδικό σταθμό και τα καλοκαίρια ως αρχηγός, την Κατασκήνωση «Χαρούμενο χωριό» των ΗΣΑΠ - ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ και πέρασαν από τα χέρια του χιλιάδες παιδιά και νέοι. Με συνεργάτες του από την Κατασκήνωση, ίδρυσε το 1976 την ομάδα Τέχνης «ΠΑΡΟΔΟΣ», πολιτιστικό φορέα με σημαντική δράση και πανελλήνια εμβέλεια. Δημιουργός της μεθόδου του ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ που δημιούργησε «Σχολή», ανοίγοντας νέους δρόμους στην παιδαγωγική του θεάτρου, επηρεάζοντας με το δημιουργικό πνεύμα και τη διδασκαλία του, τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων, τους ανθρώπους του θεάτρου, αλλά κυρίως τα παιδιά και τους εφήβους που είχαν την ευκαιρία να βιώσουν και να κατανοήσουν τον κόσμο και τον εαυτό τους μέσω του θεατρικού παιχνιδιού.

Το 1992 μαζί με την Ανδρομάχη Μοντζολή, ίδρυσε το «ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ» με αξιόλογη θεατρική και παιδαγωγική δραστηριότητα και τη «ΣΧΟΛΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΘΕΑΤΡΟΥ- ΘΕΑΤΡΙΚΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Αθήνας & Κρήτης», που ως Δ/ντής Σπουδών και βασικός εμψυχωτής επηρέασε μέσα από τις εμπνευσμένες διδασκαλίες του, όσους είχαν την τύχη να είναι μαθητές του.

Από το 1983 ξεκίνησε συστηματική διδασκαλία για το ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ στην μετεκπαίδευση Δασκάλων και Νηπιαγωγών στο «Μαράσλειο» Διδασκαλείο του Παν/μίου Αθηνών, στο Ευρωπαϊκό Κολέγιο Αθηνών, στη Σχολή Χιλλ, στο Αμερικάνικο Κολλέγιο Ψυχικού, στα Εκπαιδευτήρια «Κοραής» στην Κρήτη, στο Τμήμα Θεάτρου του Αριστοτέλειου Παν/μίου Θεσσαλονίκης, στην Τριετή Σχολή Παιδαγωγικής Θεάτρου – Θεατρικού Παιχνιδιού Αθήνας & Κρήτης του «Θεάτρου της Ημέρας», του οποίου ήταν Διευθυντής Σπουδών και Βασικός Εμψυχωτής. Επίσης στα εργαστήρια μακρόχρονης εκπαίδευσης εκπαιδευτικών στις πόλεις: Λάρισα (από το 1988), Ηράκλειο Κρήτης (1993), Πάτρα, σε διάφορα Π.Ε.Κ., Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Τμήμα Θεάτρου του Α.Π.Θ., σεμινάρια και διημερίδες που οργανώνονται από Σχολικούς Συμβούλους, Συλλόγους Δασκάλων, Νηπιαγωγών, Γονέων, Ν.Ε.Λ.Ε. καθώς και από το Υπουργείο Παιδείας, τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς. Έχει διευθύνει ερευνητικά εργαστήρια της Εταιρείας Σπουδών Σχολής Μωραΐτη και του Πανεπιστημίου Αθηνών (τμήμα Φ.Π.Ψ.), στο Σχολείο Ελληνικής κοινότητας Παρισίων, στο Ευρωπαϊκό Σχολείο Βρυξελλών καθώς και στην Κύπρο (Λευκωσία, Λάρνακα). Συνεργάτης ελληνικών και ξένων Πανεπιστημίων, του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, μέλος ομάδων σύνταξης αναλυτικών προγραμμάτων και της Κεντρικής Συντονιστικής Επιτροπής του προγράμματος «ΜΕΛΙΝΑ» - Τέχνη και Πολιτισμός στην Εκπαίδευση» των Υπουργείων Παιδείας και Πολιτισμού (1994-2004). Διετέλεσε επίσης παιδαγωγικός σύμβουλος των Παιδικών Σταθμών του Δήμου Χαλκίδας επί σειρά ετών.

ΩΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ έχει ανεβάσει περισσότερα από 80 έργα του ελληνικού και παγκόσμιου δραματολογίου συνεργαζόμενος με διάφορους επαγγελματικούς θιάσους, το Θέατρο της Ημέρας, την Πάροδο, ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., κ.α. Έχει τιμηθεί με το βραβείο «ΔΗΜ. ΡΟΝΤΗΡΗΣ».

ΩΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ έχει γράψει θεατρικά έργα που έχουν παιχτεί από διάφορους θιάσους στην Ελλάδα (Θέατρο Στοά, Πάροδος, Θέατρο της Ημέρας, Άπλετοι Κήποι, ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Σερρών κ.α.) και στο εξωτερικό. Έγραψε βιβλία για παιδιά: «Με τη Μαντώ στη λιακάδα» «Στο μικρό μας περιβολάκι» «Οι ιστορίες του Μπαλού». Για την παιδαγωγική θεάτρου: «Θεατρικό Παιχνίδι, παιδαγωγική θεατρική πρακτική και θεατρολογική προσέγγιση», «Το θέατρο για παιδιά στην Ελλάδα» – «Θεατρική Αγωγή» (βιβλίο για το δάσκαλο) από το ΥΠ.Ε.Π.Θ. – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (εκδ. Ο.Ε.Δ.Β.) – «Στην Αρχή ένα ΓΡΑΜΜ… Μόνο», «Το Θεατρικό Παιχνίδι και οι Διαστάσεις Του», «Θέατρο και Υφαντική» καθώς και πλήθος άρθρων σε περιοδικά, εφημερίδες, εκπαιδευτικά και θεατρικά έντυπα.

Ήταν μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών συγγραφέων, του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου και από τα ιδρυτικά μέλη του Ελληνικού Κέντρου της ASSITEJ (Διεθνούς Ινστιτούτου που ασχολείται με το θέατρο για παιδιά και νέους).

«Τι ωραία ήταν τότε που γνωρίζαμε τι είναι ευτυχία!» - Λάκης Κουρετζής.

Αιωνία σου η μνήμη Δάσκαλέ μας!
____________
Πηγή: Αρχείο Συνέντευξης από την εκπομπή «Στάσεις Ζωής» Ρένα Παπαδάκη Σκαλίδη, TV CRETA

 

Προτάσεις